فیوز چیست؟ و کلاس فیوز؟

عموما FUSE در دو مدل تند سوز و کند سوز تولید می‌شود کههمیشه قبل از مصرف کننده برق قرار می‌گیرد و برای حفاظت از مصرف کننده برق در مدار الکتریکی قرار می‌گیرد.

فیوز تند سوز چیست ؟

در مقالات بعدی توضیح خواهیم داد که از اساس FUSE چگونه عمل میکند و کاربرد آن در مدار الکتریکی چیست.

برای آنکه توضیحی مختصر برای یادآوری داشته باشیم باید گفت که FUSE همیشه قبل از مصرف کننده برق قرار می‌گیرد و برای حفاظت از مصرف کننده برق در مدار الکتریکی قرار می‌گیرد . با پیشرفت تکنولوژی فیوزهایی ساخته شده‌اند که در اصطلاح به آن فیوز روبردی گفته می‌شود.

عموما FUSE در دو مدل تند سوز و فیوز کند سوز (فیوز تاخیری) تولید می‌شود. در این مبحث میخواهیم مدل تندسوز را مورد بررسی قرار دهیم. دسته بندی فیوز به صورت کامل طبق جدول ذیل است که در این مبحث فقط به نقد و بررسیLNG تندسوز می‌پردازیم.

جدول تقسیم بندی فیوزها
جدول تقسیم بندی فیوزها

هر کدام از این دسته بندی‌های فیوز را با یک یا چند نماد در دیتاشیت فیوز نامگذاری می‌شود. مثلا فیوزF در چند سرعت و با کاربردهای مختلف تولید می‌شود.

هر پنج مدل فیوز بالا را با یک توضیح مختصر معرفی می‌کنیم:

فیوز تندسوز فوق سریع Very Fast Acting

aR

یکی از مدل‌های فیوز فوق سریع نمونه aR می‌باشد که کاربرد آن محدود بوده (فقط محافظت در برابر اتصال کوتاه) می‌باشد همچنین برای محافظت از نیمه هادی‌های برق نیز کاربرد دارد. کاربردهای معمول این کلاس شامل حفاظت از نیمه‌هادی‌ها (دیودها ، تریستورها ، تریاک‌ها و غیره) است که در یکسوکننده‌های برق،یو پی اس UPS، مبدل‌ها، درایوهای موتور (AC و DC)، soft starters، رله‌های حالت جامد، اینورترهای فتوولتائیک ، اینورترهای جوشکاری و هر کاربردی که مشابه این‌ها باشد کارایی دارد همیچنین برای محافظت از دستگاه‌های نیمه‌هادی بسیار مناسب است.

gR

یکی دیگر از مدل‌های فیوز فوق سریع gR می‌باشد. از مشخصات این کلاس ظرفیت قطع کامل برد( تخلیه اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه) همیچنین برای محافظت از نیمه هادی‌ها، کابل‌ها و همه تابلوهای برق‌ها مورد استفاده می‌باشد. کاربرد‌های عمومی این کلاس فیوز شامل حفاظت از نیمه‌هادی‌ها، دیودها، تریستورها ، تریاک‌ها و …است که در یکسوکننده‌های برق،سیستم UPS، مبدل‌ها، درایوهای موتور AC و DC، راه اندازها، رله‌های حالت جامد، اینورترهای فتوولتائیک، اینورترهای جوشکاری و هر کاربردی که مشابه این موارد باشد استفاده می‌شود. کاربرد کلاس gR محافظت از وسایل نیمه هادی است.

gS

این کلاس فیوز قابلیت قطع کامل مدار را دارد (تخلیه اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه) کاربرد آن محافظت از نیمه هادی‌ها و همچنین کابل‌ها و همه تابلو برق‌ها می‌باشد. کلاس gR در مقایسه با کلاس gS اتلاف انرژی بسیار کمتری دارد، این اتلاف انرژی کمتر به دلیل دمای بالاتر ذوب آن است. اتلاف انرژی کمتر در کلاس gS منجر به کاهش دمای بدنه‌ی فیوز می‌شود. کاربرد‌های عمومی این کلاس شامل حفاظت از نیمه‌هادی‌ها (دیودها ، تریستورها ، تریاک‌ها و غیره) است که در یکسوکننده‌های برق استفاده می‌شود، همچنین در UPS ، مبدل‌ها ، درایوهای موتور ، راه اندازها، رله‌های حالت جامد، اینورترهای فتوولتائیک، اینورترهای جوشکاری و هر کاربردی موارد فوق باشد می‌تواند از این کلاس استفاده نماید.

gRL

این کلاس فیوز تندسوز دقیقا مشابه کلاس gS

فیوز تند سوز fast acting

gG
این کلاس فیوز قابلیت قطع کل مدار را دارد (اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه) و برای کاربردهای عمومی بسیار مناسب است.

gL
دقیقا مشابه فیوز کلاس gG می‌باشد

gF
دقیقا مشابه فیوز کلاس gG می‌باشد

فیوز تند سوز را گاها فیوز قطع سریع می‌گویند. این کلاس در زمان کمتر از یک هزارم ثانیه قطع می‌شود و عمل می‌کند.

قدرت قطع فیوز چیست؟

در بخش مشخصات فنی فیوز یا همان دیتاشیت هفت پارامتر مهم وجود دارد.

شدت جریان کاری (Rated Current) که با حرف A نشان داده می‌شود.
ولتاژ کاری (Rated voltage) که با حرف V نشان داده می‌شود.
شدت جریان قطع کار که این عدد از شدت جریان کاری مندرج روی بدنه بسیار بالاتر است.
نوع FUSE از حیث فرم مثل فیوز پیچی، استوانه ای، چاقویی، F&U، فشنگی و….
ابعاد فیوز
کلاس فیوز از حیث تند سوز بودن و یا کند سوز بودن
شماره فنی که مختص همان است
قدرت قطع فیوز با تندسوز بودن و یا کندسوز بودن فیوز با تاحدی رابطه مستقیم دارد. قدرت قطع عموما در رنج کیلو آمپر است. قدرت فیوز کند سوز تا 120KA است و از این عدد بیشتر غالبا در دسته ی تندسوز قرار می‌گیرد.

کاربرد فیوز تند سوز

عموما برای محافظت از دستگاه‌های با دقت بالا و گران قیمت از فیوز تندسوز استفاده می‌شود. این مدل عموما قیمت بالاتری نسبت به نمونه‌های تاخیری دارد. فیوز تندسوز برای محافظت از تمامی نیمه‌هادی ها semiconductor)) مانند دیود (diode)، تریستور(thyristor)، آی جی بی تی (IGBT) و ماژول استفاده می‌شود.

از دیگر کاربدهای فیوز تند سوز میتوانیم به استفاده در مواردی مثل اینورتر(inverter)، سروو موتور(servo motor)، استپ موتور(step motor)، انکودر(encoder) یو پی اس(UPS) و عموما نیمه رساناها نام ببریم.

انواع فیوز تند سوز ازحیث فرم

پیکربندی انواع فیوز بسته به شدت جریان و ولتاژ کاری و کاربردهایشان به انواع پیچ خور، مربعی، کاردی، استوانه ای، فشنگی و… تولید و عرضه می‌شوند.

فیوز کند سوز یا تاخیری (Slow Acting Fuses)

aM
قابلیت قطع مدار در بازه محدود (فقط محافظت در برابر اتصال کوتاه) عموما برای محافظت از مدارهای موتور استفاده می‌شود.

gM
قابلیت قطع کامل مدار و برد (تخلیه اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه) را دارد و عموما برای محافظت از مدارهای الکتریکی و موتور استفاده می‌شود. این کلاس می‌تواند بار اضافه‌ی داخل مدار را در خود جمع کند و همزمان مدار الکتریکی را هم قطع کند.

انواع فیوز خاص

gPV
این کلاس خاص به صورت تخصصی برای حفاظت از سلول های خورشیدی استفاده می‌شود. آنها اتصال کوتاه را به طور معمول در سیستم های PV قطع می‌کنند و برای استفاده در مدارهای جریان مستقیم طراحی شده اند.

gB
این کلاس فیوز قابلیت قطع کامل مدار را دارد (تخلیه اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه). قابلیتی که این کلاس را متمایز می‌کند نوع ساخت آن است. بدنه‌ی این کلاس بسیار قوی ساخته شده است و عموما برای معادن و مکان‌هایی مشابه آن کاربرد دارد.

gTr
قطع کامل مدار الکتریکی از مشخصات این کلاس است. قطع کامل مدار یعنی علاوه بر قطع برق ورودی سیستم بار اضافه داخل مدار هم تخیله شود. (تخلیه اضافه بار و محافظت در برابر اتصال کوتاه). وجه تمایز این کلاس این است که به صورت تخصصی برای ترانسفورماتورها ساخته شده است و تنها در ترانسفورماتورهای تخصصی کاربرد دارد.

gN
این کلاس FUSE برای امریکای شمالی ساخته شده است و عموما در همان منطقه کاربرد دارد.

gD
این کلاس دقیقا مشابه مدل قبل برای آمریکای شمالی ساخته شده است. تفاوت این کلاس با کلاس gN در تاخیری بودن آن است . این مدل را کند سوز آمریکایی هم می‌نامند.